Wyobraź sobie, że patrzysz w nocne niebo i wiesz, że na księżycowym pyle pierwsze ślady kobiecych butów są już tylko kwestią czasu. Od Valentiny Tiereszkowej w 1963 r. po planowaną misję Artemis III – kobiety konsekwentnie przesuwają granice naszego gatunku w kosmosie.
Dlaczego w ogóle mówimy o kobietach w kosmosie?
Kiedyś podróż w próżnię była męskim klubem VIP. Dziś aż 61 z 360 wybranych przez NASA astronautów to kobiety [NASA Fact Book]. Jasne, to wciąż tylko 17 %, ale trend jest wyraźny – rosnący udział kobiet w załogach ISS, programie Commercial Crew i nadciągającym powrocie na Księżyc.
Kamienie milowe – szybka podróż w czasie
- 1963: Valentina Tiereszkowa – pierwsza kobieta na orbicie (48 okrążeń, 16 czerwca 1963).
- 1983: Sally Ride – pierwsza Amerykanka w przestrzeni kosmicznej.
- 1995: Eileen Collins – pierwsza pilotka wahadłowca.
- 2017: Peggy Whitson bije rekord 675 dni łącznego pobytu w kosmosie [NASA ISS Records].
- 2025: Komercyjny lot suborbitalny sześciu kobiet (m.in. Katy Perry) pokazuje, że turystyka kosmiczna także zyskuje damski sznyt.
- 2026 (plan): Artemis III zapisze w kronikach pierwszą kobietę, która postawi stopę na Księżycu [NASA Artemis III].
Od marzeń do misji – jak zostać astronautką ESA/NASA?
- Wykształcenie STEM – inżynieria, fizyka, medycyna albo informatyka.
- Praktyka w „ekstremach” – lotnictwo, nurkowanie, badania polowe.
- Zdrowie i psychika – wieloetapowe testy medyczne + symulatory izolacji.
- Rekrutacja – np. w naborze ESA 2022 aplikowało 22 589 osób, z czego 24 % stanowiły kobiety.
- Trening – minimum dwa lata szkolenia: robotyka, EVA, rosyjski, survival.
Brzmi intensywnie? Owszem. Ale jeśli marzysz o widoku Ziemi z orbity – ten plan działa.
Dane, które otwierają oczy
| Statystyka (NASA, 2024) | Kobiety | Mężczyźni |
|---|---|---|
| Liczba wybranych astronautów 1960‑2024 | 61 | 299 |
| Rekord łącznego czasu w kosmosie | 675 dni (P. Whitson) | 1 000+ dni (O. Kononienko) |
| Najdłuższy pojedynczy lot | 328 dni (C. Koch) | 437 dni (V. Poliakov) |
„Od czasów Sally Ride minęło zaledwie czterdzieści lat, a już co piąty astronauta NASA to kobieta” – podkreśla zespół NASA.
Czy płeć ma znaczenie w próżni?
Krótka odpowiedź: tak, ale coraz mniej. Wczesne badania sugerowały np. większe ryzyko osteoporozy u kobiet po misji. Dzisiejsze protokoły ćwiczeń i diety redukują te różnice do minimum – dowód? Identyczne wyniki densytometrii po miesiącach na ISS [NASA Biochemistry Study].
Click here to preview your posts with PRO themes ››
Artemis – księżycowa rewolucja z kobiecą twarzą
Program Artemis to nie tylko powrót na Srebrny Glob. To także cel, aby różnorodność załóg stała się normą. Według planu Artemis II (oblot) wystartuje we wrześniu 2025 r., a rok później Artemis III osadzi duet – w tym co najmniej jedną astronautkę – na biegunie południowym Księżyca.
Ile kobiet poleciało w kosmos do 2025 roku?
Łącznie ponad 80, licząc zarówno loty załogowe agencji rządowych, jak i komercyjne suborbitalne.
Kto spędził w kosmosie najwięcej czasu?
U kobiet rekord należy do Peggy Whitson – 675 dni, co daje jej także tytuł najbardziej doświadczonej astronautki w historii NASA.
Czy Polska ma szansę na własną astronautkę?
Tak! W naborze ESA 2022 do „korpusu rezerwowego” trafiła Dr. Sławosz Uznań‑Swarzędzka – lekarz medycyny lotniczej. Jej przyszła misja zależy od budżetów państw członkowskich i zapotrzebowania na loty.
Czy kobiety polecą dalej niż Księżyc?
Szanse są wysokie. NASA jawnie zakłada mieszane załogi w programie Mars Transit planowanym na lata 2030‑40.
Twoje miejsce w gwiazdach
Jeśli kiedykolwiek myślałaś, że kosmos to nie Twoja bajka, spójrz na te nazwiska i daty. Dziesięciolecia pracy setek kobiet pokazały, że marzenia o podróży międzygwiezdnej są tak samo realne dla Ciebie, jak były dla Tiereszkowej. A Księżyc? On już czeka, aby przywitać pierwszą kobiecą załogę na dobre.
